Afgelopen jaar brachten we een bezoek aan Sint-Petersburg. De stad werd in 1703 door Peter de Grote (1672-1725) gesticht en naar Hollands model ontworpen. Door zijn grachten, lichtval en heldere structuur had de stad veel weg van Amsterdam. Alleen was alles nog een maatje groter, zoals de imposante gebouwen van de Hollandse handelshuizen. De mensen waren er vriendelijk en weinig verschillend van hier, inclusief hun smartphoneverslaving. Talloze eettentjes, een aangename temperatuur, indrukwekkende kerken en veel zakkenrollers. De Hermitage bleek geheel gerenoveerd, met veel goud en fraaie nieuwe parketvloeren. Maar wat de schilderkunst betreft werd ze door het Russisch Museum nog overtroffen.
Op enkele zalen met oude iconen na was dat gevuld met negentiende- eeuwse Russische schilderkunst. We vergaapten ons aan schilderijen als ‘De golf’ en ‘Het gezicht op Odessa bij maanlicht’ van Ivan Aivazovsky (1817-1900), de landschappen van Alexei Savrasov (1850-1897), de historiestukken van Nicolai Ghe (1831-1894), de natuurstukjes van Ivan Shishkin (1832-1898), ‘De dood van Nero’ van Vasily Smirnov (1858-1890), een ‘Carnaval’ van Konstantin Makovsky (1839-1915), ‘Heilig Rusland’ van Mikhail Nesterov (1862-1942) en ‘De Wolgaslepers’, ‘Sadko’ en ‘Briefschrijvende Kozakken’ van Ilya Repin (1844-1930). Toen Catharina de Grote (1729-1796) haar schilderijen kocht, moesten al deze werken nog gemaakt worden. Veel schilderijen sprongen eruit. Omdat er op deze plek maar plaats is voor één, koos ik voor ‘De festiviteiten tijdens het Carnaval op het plein van de Admiraliteit in Sint-Petersburg’ (1869) van Konstantin Makovsky (1839-1915), omdat dat schilderij misschien wel het meest Russisch is.
Een van de meest bijzondere gebeurtenissen van de reis was ons bezoek aan het atelier van Repin, ongeveer dertig kilometer buiten Sint-Petersburg. De weg voerde door oneindige berkenbossen, zoals in Russische romans zo vaak beschreven, met hier en daar een vervallen houten datsja. Na een kleine drie kwartier stopten we bij een soort bushalte met een kleine uitspanning en wandelden over een smal bospad naar het door de kunstenaar zelf ontworpen buitenverblijf. Daar werden we door twee oude dametjes ontvan- gen, die de rondleiding verzorgden. Na eerst slofjes over onze schoenen te hebben gedaan, mochten we het huis betreden. Het was er tamelijk onoverzichtelijk en klein, het kantoor en atelier uitgezonderd. Repin ontving daar zijn vrienden en vakgenoten, maar woonde er verder alleen, verzorgd door zijn dochter, nadat zijn vrouw was weggelopen.
Het dorpje wordt nu Repina genoemd als eerbetoon aan de beroemde schilder.
Na de strak geregisseerde rondleiding – de dames verloren ons geen moment uit het oog – keerden we over ons bospaadje terug naar de weg, staken die over en kwamen wadend door het mulle zand van met dennenbomen begroeide duinen op een strand terecht, dat uitzicht gaf op de Finse Golf.
Als slagroom op de taart eindigde onze reis met een bezoek aan de Academie en een megaconcert van 3000 middelbare scholieren, met solozanger en orkest, op het plein vóór de Hermitage. Zij zongen daar Slavische liederen ter gelegenheid van de dag van het Cyrillische alfabet. Een mooiere afsluiting hadden we ons niet kunnen bedenken.
Simon Koene
Eerder gepubliceerd als Openbaar Kunstbezit (34) in Pulchri (2018/1).